Wie Peru zegt, zegt Machu Picchu.

We zijn weer lekker op weg. Weer opnieuw blij, dankbaar en gelukkig dat we dit allemaal kunnen doen. Vandaag op pad naar nazca, met haar mysterieuze Nasca-lijnen. Het zijn lijnen in de woestijn, " tekeningen" van stenen daar neergelegd door de Inca’s. Geogliefen in het zand. Levensgroot. Sommige tekeningen zijn honderden meters lang/breed.

De tekeningen dateren uit het begin van onze jaartelling. Er is veel onderzoek naar gedaan maar de betekenis ervan is nog steeds een raadsel.  We stappen weer in en overnachten op plm. 4000 meter. Dat blijkt te hoog. We komen van zeenivo en Marianne wordt de volgende dag wakker met hoofdpijn, misselijkheid en diarree. Oei. Verschijnselen die duiden op hoogteziekte. Dan zit er maar een ding op. Een plek proberen te vinden die lager ligt. Gelukkig lukt dat op weg naar onze bestemming. We vinden een plek op 3500 meter en de problemen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Even een dagje blijven daar. De bergen zijn woest. Net zoals de akkers waarop gewerkt wordt. Allemaal heel kleine perceeltjes met hoofdzakelijk aardappelen en mais. Wat een leven in de bergen. De dorpen zijn klein. Waar leven de mensen van en waarom wonen ze hier. Dat vragen we ons vaak af. Hier en daar wat kippen. De varkens zijn niet vet. Op de achtergrond de besneeuwde toppen van de bergen. Een magere koe wordt gemolken. Ook veel rommel. Overal plastiek zakken, flessen, autobanden, bouwafval.

Je kunt het zo gek niet bedenken. Maar ja, je weet nooit. Misschien komt het nog eens van pas. Wij hebben makkelijk praten. Wij gaan naar de Boerenbond als we iets nodig hebben.

Volgende dag verder. We zijn er klaar voor. Op naar Cusco. Naar de Machu Piccu

Wie Peru zegt, zegt  Machu Picchu: Een van de 7 wereldwonderen.  Machu Picchu  is een ruïnestad van de Inca's in Peru. Deze stad die op een bergtop in de Andes ligt werd in de 15e eeuw gebouwd en is waarschijnlijk bedoeld geweest als buitenverblijf voor de koning en andere edelen. De stad is in de 16e eeuw verlaten en werd in 1886 herondekt. Omdat de stad in een geïsoleerd gebied ligt is die zo lang buiten beeld gebleven. En, de stad was overgroeid. Er is in de ruïnes nog veel van de Incabeschaving terug te vinden. De stad heeft veel verblijven voor edelen en een paar woningen voor hun dienaren. Er woonden ongeveer 750 mensen in de stad. Dit wilden we wel eens zien.

Historisch heiligdom van Machu Picchu

De muren van de gebouwen zijn stapelmuren, waarbij de stenen zonder cement op elkaar gelegd zijn. De stenen zijn dusdanig geslepen dat ze precies op en in elkaar passen. Dit maakt de stad goed bestand tegen aardbevingen.

Op de hellingen rondom de stad liggen terrassen bedoeld voor landbouw. Hierop werden grotendeels aardappelen en mais verbouwd. De terrassen hebben een drainagesysteem om overtollig water af te voeren omdat de hoeveelheid regen die hier viel te veel was voor de verbouwde groenten.

Het dorp Aguas Calientes, gelegen bij de rivier aan de voet van Machu Picchu, is alleen bereikbaar met de trein. Het dorp is niet aangesloten op het wegennet.  Er zijn dus 2 mogelijkheden: met de trein of te voet. Wie ons een beetje kent voelt de bui al hangen. Ja hoor, te voet. Er zijn verschillende routes en wij kiezen voor een pittige uitdaging. Een 5 daagse wandeltocht door de bergen. De pas ligt op 4650 meter. Je kunt zo’n tocht in je eentje maken en dan bedoel ik zonder gids. Omdat we niet zijn voorbereid op meerdaagse trektochten, we hebben bijvoorbeeld geen grote  rugzakken en matjes, besluiten we de hike georganiseerd te doen. Je slaapt dan in kampementen en je bagage wordt door paarden naar het kamp gebracht.

Begin november komen we aan in Cusco. Het is de hoofdstad van de provincie van het vroegere Incarijk. Boekingskantoortjes te kust en te keur. Marianne heeft zich goed voorbereid en wist al wel welk kantoor goed en welk kantoor als minder goed bekend staat. We boeken een 5 daagse trip, “Salkantay trek” to Machu Picchu.

De volgende morgen de wekker op half 4. Om 4 uur worden we opgehaald en in de stad is het een drukte van belang. Of dat het overdag is. Tientallen busjes rijden af en aan om de hikers uit de verschillende campings, hostels of hotels te halen. Onze groep bestaat uit 11 personen en is een internationaal gezelschap: groepsgenoten komen uit Spanje, Duitsland, Zwitserland en ook nog 3 Nederlanders. De oudste is 33. En dan wij! We voelen er ons een beetje ongemakkelijk bij. Ze denken vast dat ze de hele dag op ons moeten wachten. We hebben ook een gids voor deze dagen: Jean Paul, een uiterst aardige man van hier. Het eerste stuk worden we met de bus weggebracht. Na een uur of 2 stoppen we voor het ontbijt. Dat is allemaal verzorgd en later zal blijken dat dit gedurende de gehele trek uitstekend is. Na het ontbijt nog een half uurtje in de bus en dan komen we aan op de plek waar vanuit de wandeltocht begint. Het is dan 8 uur. We dragen zelf een day-pack, een kleine rugzak met daarin je regenkleding, een appel, water en nog wat klein spul. Andere bagage zoals je slaapzak en droge kleding wordt door paarden en muilezels de berg op gedragen. We mogen 5 kilo per persoon meenemen en wij komen daar lang niet aan. Misschien zijn we al een beetje viespeuken. De paarden dragen 40 kilo. De wijze waarop die paarden worden bepakt is voor ons heel bijzonder. Voor hier niet. We komen straks in een gebied waar helemaal geen wegen zijn en alles met paarden moet worden vervoerd. (Toen we later in een gebied waren waar hoogspanningsmasten tegen een steile berghelling stonden vroeg ik de gids of die met behulp van een helikopter waren geplaatst. “Nee hoor, alle materialen zijn met paarden aangevoerd”!) 40 kilo dus. Per paard. De paarden hebben pakzadels.

Dat is een constructie van hout waarop de bagage wordt vastgebonden. En dat gaat er fors aan toe. De touwen worden strak getrokken en de voerman zet daarbij zijn voer tegen de buik of de kont van het paard. Moet je met die van ons eens proberen. Hier kan het en werkt het. Wat wij ervan vinden? We zijn niet thuis. Wij doen het op onze manier en Peruanen op de hunne. Tegen de middag komen we aan bij ons eerste kamp. Een soort ronde hutjes met een glazen dak en 2 bedden.

Prima. Na de lunch klimmen we tegen een berg op naar Laguna Humantay: een prachtig meer hoog in dhe bergen. De kleur van het water is bijna niet te omschrijven. Is het groen. Of blauw. In ieder geval afgrijslijk mooi.

Aan het einde van de middag worden we bijeen geroepen voor de “briefing” voor de volgende dag. Het gaat een pittige tocht worden. Een wekker hoeven we niet te zetten want we worden om 04.00 u. gewekt met thee. Onze overnachtingsplek ligt op 3900 meter. Het is koud. De muts, sjaal en handschoenen komen uit de rugzak. We steken vandaag een pas over op 4650 meter en zullen dan kamp maken op 2800 meter. Om 5 uur vertrekken we. Het is droog en wat is het zo vroeg toch mooi. De tocht gaat door een kaal berglandschap en is erg rotsachtig. De vergezichten die je elke 15 seconden ziet zijn niet te omschrijven. Diepe ravijnen waarin laaghangende wolken schitteren in de zon! En dat maken we allemaal mee. Soms is het pad zo steil dat je zowat op handen en voeten klimt. We hebben gelukkig een goede conditie en komen goed mee met onze groepsgenoten. Vaak lopen we voorop. Dat vind ik fijn. Op je eigen tempo lopen is belangrijk. Tegen half elf denk ik zijn we boven. We worden beloond met een prachtig zicht op de Salkantay Mountain. De sneeuw schittert in de zon en we geven elkaar een “high five”.

Waanzinnig. We hebben gelukkig geen last van de hoogte. De gids draagt in zijn rugzak zuurstof mee. Hoogteziekte moet je niet onderschatten. Je kunt er last van hebben boven de 3000 meter en dan vooral als je te snel stijgt. De oorzaak van hoogteziekte is het lage zuurstofgehalte in de lucht. De voornaamste klacht is hoofdpijn. Verder, vermoeidheid, duizeligheid en misselijkheid. Er eigenlijk maar een remedie: afdalen naar de hoogte waarop je geen last had. Onderschat het niet. Mensen overlijden eraan.

Als we aan de afdaling beginnen is het een uur of elf. We weten uit de briefing van gister dat die vooral lang gaat duren. Kale bergen, veel losse stenen en rotsblokken. Dat is onze weg. En weer een waanzinnig mooi landschap. Als het pad duidelijk is lopen we ons eigen tempo en spreken op een bepaalde plek af om op elkaar te wachten. Het weer is mooi, we lopen in t-shirt. Na 2,5 uur komen we op de lunchplek aan. Een dorp kun je het niet noemen. Een stuk of 5 hutten in een kaal landschap. Ons “restaurant” is een vertrek opgetrokken uit rode cementblokken. Niet afgewerkt, geen ramen en houten banken. De lunch is heerlijk.

Tegen de tijd dat we weer gaan vertrekken begint het te regenen. Da’s jammer. We trekken de regenbroeken aan en ook gelijk weer uit. Het is weer droog. Zo  gaat dat in de bergen. Je moet op alles voorbereid zijn. Als we vertrekken lopen we nog steeds in de kale bergen. Er groeit niets. Rotsen, stenen, gravel, modder, water. De paden zijn niet hard. Dat komt ook hoofdzakelijk door de paarden. Die trappen de stenen telkens weer los.

Later na een uurtje veranderd het landschap. Steeds meer begroeiing en de Amazone dient zich aan. Langzamerhand lopen we het regenwoud binnen. Groen, groen en nog eens groen. Varens, lianen, klimplanten, orchideeën, het kan niet op. Wat een groene weelde. Tegen het einde van de middag, na 10 uur wandelen, komen we aan in het kamp. We hebben het gevoel dat onze tenen los in onze schoenen liggen. Blijkt gelukkig toch niet zo te zijn als we onze bergschoenen verwisselen voor onze sandalen.

Om half zes weer de briefing voor de volgende dag. Goed nieuws. Niet om 4 uur op maar pas om half 5. En niet zo lang. Tegen de middag zullen we in ons kamp aankomen. Kunnen een beetje rusten voor de volgende dag: 28 kilometer. De groep begint een groep te worden en we houden elkaar in de gaten. Gaat het goed met je? Heb je ergens last van? De ochtend is prachtig. Het regenwoud wordt steeds dichter en de plantengroei heftiger. Op 2000 meter heb je ook veel koffie- en bananenplantages. Ik kan er niet over ophouden. De uitzichten… Om een uur of 11 zijn we er en hebben een vroege lunch. Als je wilt kun je ’s middags naar warmwaterbronnen. Doen we. Nadien zijn we uitzonderlijk schoon. Handen, nagels, voeten. Na 2 uur weken in lekker warm water is het resultaat goed waarneembaar.

Onze maaltijden zijn telkens prima. ’s Ochtens brood, omelet, pannenkoek, jam en fruit. ’s Middags altijd warm. Soep, rijst en saus en meerdere heerlijkheden. ’s Avonds ook warm. Kip of kip, bief, groenten, aardappel en nog meer.

Op de een na laatste dag is het weer flink aanpoten. Om 4 uur worden we gewekt met warme coca thee. In coca thee, thee getrokken van cocabladeren, zit een opwekkend middel. Net als in koffie. Later spreken we met de gids over die coca-bladeren en wat die eigenlijk voor een leed hebben gezorgd in verband met de produktie en verspreiding van cocaïne. Wereldwijd. “Vergeet niet”, zei onze gids, “coca bladeren zijn in eerste instantie een medicijn. Maar als je het gaat misbruiken, dan krijg je de ellende”.

Het heeft de hele nacht geregend en gelukkig, tegen de tijd dat we vertrekken wordt het droog. Het eerste uur klimmen we nog. 600 Meter. Daarna, alleen maar naar beneden. Een uur of 6. De paden zijn nat en glibberig. Maar het uitzicht, het feit dat je ’s ochtends om 6 uur al zo geniet, drukken alle ongemakken, als die er al zijn, naar de achtergrond. De laatste 10 kilometer zijn vlak. Langs het spoor waarover ik al eerder schreef. Prachtig zo’n spoor hier. Bij ons staan er hoge hekken, hier leven mensen zowat op het spoor en tussen de rails. Het is oerwoud en dat begint direkt naast het spoor. Het spoor is dus je wandelpad. En komt er een trein? Je kunt het niet missen. De toeter doet pijn aan je oren. Kijk maar eens naar de video Trein in Aguas Caliente .

Als we vroeg in de middag in Aguas Calientes aankomen, regent het. Pijpenstelen. We slapen hier vannacht in een heerlijk hotel. De accommodaties zijn allemaal goed verzorgd. Dit dorp is de uitvalsbasis naar Machu Picchu. Van hieruit vertrekken dagelijks plm. 4000 mensen naar de citadel. Wij ook. De laatste dag van deze trip. Er zijn verschillende mogelijkheden er te komen. Je kunt met de bus of te voet. Te voet is via de trap die vroeger door de Inca’s werd gebruikt. We nemen de trap. Als je vroeg vertrekt en het is helder, ben je getuige van de zonsopgang. We doen dat, half 5 op en om 05.00 uur beginnen we aan de klim. Het is dan net licht. Regen en dikke wolken.

1645 treden. (Da’s bij jullie thuis ongeveer 125 keer de trap op) Sommige treden zijn meer dan 40 cm. We doen er een uur over. Halverwege kunnen de regenpakken uit. Ondanks de regenpakken zijn we toch flink nat. Het water komt nu van binnenuit. Boven is het druk. Bussen rijden af en aan. Als we door de entree gaan breekt de zon door. Schijnt precies op het hoofdcomplex. Daar is over nagedacht…Hoe is het mogelijk. Wat we dan zien is met geen pen te beschrijven. Het beeld is betoverend. Mystiek. Het is 10 x zo mooi als op de mooiste foto. Je ziet het niet alleen maar je voelt het ook. Het beeld maakt je klein. Wat is het tempelcomplex groot. En wat een werk is hier verricht. De gebouwen hier zijn opgetrokken uit stenen en blokken die hierheen zijn gesjouwd over dezelfde trap die wij net hebben gelopen.

Ook zijn stenen en blokken hier uit de rotsen gehakt. Graniet. In alles is te zien dat de natuur en de natuurlijke elementen hier leidend zijn. De zon, de maan… Alles is ingericht en afgeleid van de natuur. Gebouwen bijvoorbeeld die zo staan dat op een bepaalde dag in het jaar (21 juni bijvoorbeeld) het zonlicht op een bepaalde wijze door de ramen naar binnen valt. En dan een beeld of figuur verlicht. We kunnen ongeveer 3 uur blijven en dan vervalt ons “tijdslot”. Er komen hier dagelijks duizenden mensen.

Vandaag valt de groep uiteen. Hier voor de entree. Niet iedereen neemt dezelfde route. We nemen afscheid van elkaar. En wat in het begin een groep leek die als los zand aan elkaar hangt, blijkt later een hechte groep. We letten op elkaar, hebben leuke gesprekken en wisselen telefoonnummers uit. Dan kunnen we elkaar nog een beetje volgen. En, ik geloof dat onze leeftijd toch niet zo’n grote rol speelde.

Tegen de middag nemen we dezelfde trap terug. Vanmiddag een reisje met de trein, daarna nog een paar uur met de bus en dan weer in ons eigen huis. Het loopt tegen achten . Met een blik bier, pinda’s, olijven en kaas blikken we terug op deze trip. We hebben geen zin meer om te koken en kruipen om half 9 in bed.

De volgende dag rusten we uit. Spullen opruimen, wasje doen en wat boodschappen. Onze conditie is goed. We hebben geen last van spierpijn. Wel allebei een blauwe teennagel. Van de afdalingen. Hadden eigenlijk de wandelschoenen wat moeten aansnoeren. Nou ja, de nagel gaat er vanzelf af en komt er weer een nieuwe. We blijven nog een paar dagen in Cusco. Er ligt n.l. nog wel een uitdaging. Eerder, maar dat was in Nederland in september, moest Marianne “een bewijs van in leven zijn” aanleveren aan het Pensioenfonds. Die konden n.l., omdat we niet meer zijn ingeschreven in Nederland, niet nagaan of Marianne nog leefde. In Nederland of Europa is zo’n verklaring nogal makkelijk te verkrijgen maar hier…. Ook ik kreeg bericht dat een dergelijke verklaring nodig was. Wij op weg. Naar de politie. Ik betwijfelde al of de politie hier zo’n verklaring wilde afgeven. Mijn voorgevoel was juist. Nee, “Zo’n formulier kennen we niet en kunnen we niet afstempelen en ondertekenen”. En dit laatste bericht trouwens kregen we pas na uren wachten, terugkomen na lunchtijd en na overleg met de Hoofdcommissaris. Maar die laatste dacht wel mee en belde met de Consul van Nederland in de stad. Die nodigde ons uit. Was een leuke ontmoeting. Hij verklaarde “dat ik nog in leven ben” (fijn toch?) en zo konden we weer verder.

Volgende dag verder. Watertank vullen en op zoek naar gas. We koken op gas. We doen ongeveer 3 maanden met een gasfles. De fles was nog niet leeg maar nu waren we in de stad. We hebben een Canadese fles met een Canadese aansluiting. En die kun je niet overal laten vullen. Normaal ruil je de fles om. Maar we vonden een vulstation. En we hoefden er maar 3 uur op te wachten….Ook nog even private-folie laten plakken op de nieuwe ruit van onze bus. Kun je wel naar buiten kijken, maar bijna niet naar binnen. Als we die dag verder gaan blijven we op hoogte. Het landschap is vlak. Maar wel 4000 meter. We nemen een kijkje bij een hangbrug. Die wordt alleen door voetgangers gebruikt en hangt aan touwen gevlochten met gras.

Dat doet de plaatselijke bevolking. Jaarlijks wordt de brug hersteld en onderhouden. Dat gebeurt tijdens een soort Volksfeest. De hele gemeenschap komt dan naar het dorp en iedereen werkt mee aan herstel en onderhoud. Als we verder rijden wordt de weg slechter. Kuilen, geen onderhoud. We twijfelen of we verder gaan. Waar  gaat dit heen.

De navigatie twijfelt niet. En tsja, die heeft eigenlijk altijd gelijk. We rijden verder en later kunnen we onze ogen niet geloven. Ver weg van ons, aan onze horizon, lijkt het of er “kastelen” verschijnen. Rotsformaties zoals we die nog nooit eerder hebben gezien. 4800 meter boven zeenivo is een reeks gigantische rotsformaties te zien. Het is hardsteen. Het lijken figuren uitgehouwen door winderosie. Sommige formaties lijken op dierfiguren of mensen. Prachtig. Een de schoonheid van dit landschap maakt dat je kunt spelen met je verbeeldingskracht en de mystiek van deze plek. Een immens “steenbos” duizenden jaren geleden op natuurlijke wijze ontstaan. “Zijn we op een andere planeet?” vroeg ik aan Marianne.

We vervolgen onze weg. Soms nemen we lifters mee.

Op sommige plekken is weinig openbaar vervoer en veel auto's zijn er niet. De lifters willen naar het dorp of naar het land om te werken op hun akker.  Dan hebben ze vaak schoppen bij zich en pikhouwelen. Ook proviand voor de hele dag. Volgende bestemming “Colca Canyon”. Een local wees ons de weg. Nog steeds onverhard en weinig sporen. Het duurt uren en we komen niemand tegen. De weg is slecht maar de richting goed. En ja, dan ga je verder. We nemen enkele hoge passen en komen tegen het einde van de middag weer terug in de bewoonde wereld. We kamperen bij de ingang van de vallei. We zullen de komende dagen het  stroomgebied van de Colca rivier volgen. Aan weerskanten bergen. Deze canyon heeft hogere rotswanden dan die van de Grand Canyon in de VS. Alleen hier zijn de wanden niet zo steil. Indrukwekkend hoor. In deze canyon leven ook “Condors”. Het is een gier-achtige met een spanwijdte van 2.70 m. tot 3.20 meter. We overnachten op een rotspunt waarvan bekend is dat die daar zowel ’s avonds als ’s morgens komen om naar hun slaapplekken te gaan: meest grotten en spelonken in de bergen. En ja hoor. Niet alleen om 5 uur maar ook de volgende ochtend. Wat een gracieuze dieren. Ze zweven door de bergen gebruik makend van de thermiek. We hebben ze geen enkele vleugelslag zien maken. We zien er tientallen. Mooi jongen! Na een paar uur stappen we in en gaan weer verder. We komen een afslag tegen met een bordje “Geyser”. Dat lijkt ons wel wat. De weg is onverhard en klimt als een gek. Plotseling horen we een kort maar heftige “ppssttt..” “Een lekke band” roept Marianne en ze springt de auto uit. Dat zou hier niet goed uitkomen  want we staan hartstikke scheef. Ik er ook uit en achter de auto komen we elkaar tegen. “Niks te Zien” zeggen we tegen elkaar. “Dan kan het alleen maar de compressor zijn” zeg ik tegen Marianne. Daar kijken we later naar en we stappen weer in.  (Later blijkt dat door de hoogte de druk in de slang van de compressor zo hoog werd dat de slang scheurde. Precies waar die langs de uitlaat geleid is. Die was ook extra heet vanwege de stijging van de weg. Weer wat geknutseld en gerepareerd – en slang verlegd.)  We klimmen verder. Grote stenen en losse gravel. Halverwege, het is 14 kilometer, zien we in de verte rook! “Dat moet’ie zijn”. Nog een minuut of 20 en we komen aan op de parking. Een hels kabaal en een klein smal paadje leidt ons naar het geweld. Het water spuit uit de grond, rondom de geiser borrelt het water naar boven en het water is heet. Wat een geweld. Kijk maar eens bij video's.

En dit gaat zo maar door! Dit geweld. Dag na dag, maand na maand en jaar na jaar. We gaan terug naar de hoofdweg en rijden weer verder. Halverwege, na zo’n 50 kilometer,  kun je naar beneden. We parkeren de auto aan het dorpsplein. Het lijkt er veilig genoeg de auto achter te laten. Beneden ons ligt de rivier. 1485 meter lager! Het pad erheen gaat bijna steil de berg af. En het houdt niet op.

Zwaar maar wederom adembenemend mooi. Er is niemand. Beneden drinken we een colaatje en nemen onze favoriete lunch: 2 boterhammen lekker soppen in een blikkie vis. En dan beginnen we weer aan de klim. Poehpoeh. Als we aan het einde van de middag terug bij de bus komen staat die er nog. Een het blik bier……Met van die pareltjes-aan-de-buitenkant als we het uit de koelkast pakken. We overnachten aan het plein. Over het algemeen is het daar ’s nachts rustig. Om een uur of 7 begint het leven er weer. Als we verder gaan rijden we door een bijna verlaten vallei. De toeristenbussen nemen de asfaltweg maar zo zijn wij niet getrouwd. We blijven de onverharde wegen zoeken. En soms, zoals vandaag zit daar een stuk “wasbord” tussen. Dat is een piste met allemaal overdwarse ribbels. Om de 20 cm., plm. 7 cm. diep. Alles rammelt en lijkt los te komen. Ik probeer altijd flink door te rijden. 70, 80 kilometer per uur. Dan wordt het rustiger. Je gaat dan als het ware een beetje vliegen. Driften. Kijk maar eens naar de video. Later wordt het gelukkig weer wat rustiger. De weg ook weer slechter maar daardoor ook geen wasbord. De dorpen zijn klein. Geen voorzieningen en alleen maar oude mensen zo lijkt het. Jongeren trekken weg. Naar de stad. Wat daar allemaal te beleven is hebben ze op internet kunnen lezen. Want, hoe verlaten ook, in de dorpen is bijna altijd internetverbinding. Tegen het einde van de dag zie je dat mensen thuis komen. Van werken op het land. Je ziet ezels en paarden met enorme pakken vers gras gesneden in de bergen thuis komen. Daar wachten de koeien en de lama’s op hun avondeten.

16 november: Wij komen uit de Andes en dalen af naar de kust. Het asfalt keert terug. De weg is goed en er is weinig verkeer. Overal langs de weg zie je “altaartjes”. Herdenkingsplekken maar mensen zijn overleden als gevolg van een ongeluk. Is zo’n plek bij ons altijd aangeharkt, hier zie je dat “het ruige van hier” doorwerkt. Lege flessen, verdorde bloemen, roestige hekjes, mozaïeken van stenen, afgebladderde huisjes en nog veel meer.

Langzamerhand gaan we afscheid nemen van Peru. We naderen de grens. Het landschap veranderd. De bergen en de grond is meer bruin en daarmee ook de huizen. Zijn ook wat meer “huis”. Dak, raam en meer van dat soort dingen. We kamperen vlak voor de grens, tussen de vrachtwagens die op hun beurt wachten. We hoeven de volgende dag niet aan te sluiten. Voor de vrachtwagens is een aparte rij.

De grens verloopt voorspoedig. Even leek zich een probleem voor te doen. Door al dat gedoe in Lima met onze TIP zijn we niet goed geregistreerd in de computer. Maar ja, na een uurtje…. in orde en rijden maar. Op naar La Paz. Hoofdstad van Bolivia op 4000 meter en daarmee ook de hoogste hoofdstad ter wereld. Als je van een wat lager nivo naar hoogte gaat gebeuren er altijd wat rare dingen: De gasaansteker bijvoorbeeld doet het niet meer. De plastiek waterflessen bijvoorbeeld deuken allemaal in of uit, ook de melkpakken. Maar ook, de eieren worden niet meer gaar na 5 minuten omdat het water kookt op 85 graden. Hier in de stad weer dingen regelen voor een nieuw land. Verzekering bijvoorbeeld. We staan met de bus op een plek met meer overlanders. We wisselen ervaringen uit, tips. Altijd leuk hoor.

La Paz is dus op een berg gebouwd. De rijkere mensen wonen beneden, de armere boven. Daar gaan we heen. In deze stad is geen Metro. Dat gaat niet vanwege het gesteente. Daarvoor in de plaats kun je je in de stad verplaatsen met een kabelbaan.

Het is een prestige project van de overheid geweest. Het heeft 2 miljard gekost en er wordt door de bevolking nauwelijks gebruik van gemaakt. Hoewel het voor ons spotgoedkoop is, is het voor de plaatselijke bevolking veel te duur. Ze mopperen. Wat hebben we aan zo’n ding. We hebben liever schoon drinkwater en een goed werkend rioolstelsel.  We dolen door de stad en het is onvoorstelbaar: een hele dag en alleen maar markt. Overal. Iedereen probeert hier zijn eigen handel aan de man te krijgen. Soms is dat niet meer dan een paar bakjes aardbeien uit eigen tuin. En, vaak, een hele straat lang alles van hetzelfde. Tafeltjes, een hele straat lang. Of tafellakens. Ook, een straat lang winkels waar je fotokopieën kunt laten maken. Ook techniek. Een straat lang autobanden of autoruiten, accu’s en nog veel meer. Dat komt zo. Mensen hebben hier zelf geen vervoer. Wil je ergens heen dan pak je een “colectivo”. Een busje waar er eigenlijk maar 8 in mogen maar 25 gaat ook. Kost een kwartje. Wil je een nieuw tafellaken kopen dat ga je naar de wijk met tafellakens. Dan kun je maar kiezen. Zo wekt dat. Ook als je een autoruit zoekt. Iedereen heeft wel wat aan te bieden. Prachtige kooplui. 

Na een paar dagen La Paz gaan we weer een stukkie rijden. Ik vertelde al, La Paz is tegen een berg gebouwd. En als je er de weg niet kent en je navigatie denkt die wel te kennen kan het zijn dat het volgende gebeurt: “Na 50 meter rechtsaf”. Wij doen dat. De weg gaat flink omhoog en de eerste haarspeld komt. Lukt maar door de bocht heen gaat de weg steil omhoog. Ik schakel de automaat terug naar de eerste versnelling want de haarspelden volgen elkaar op. De wielen slippen door en ik schakel de 4 wheel drive en de lage gearing in want er komt er een en die gaat haaks om. Wij zijn niet heel lang, 7,50 meter, maar dat wordt steken. Maar er is nauwelijks ruimte. En niet een keer steken, nee 5 x. Elke keer een metertje, of minder, voor- en achteruit. Omdat het zo steil is en kort komt het rechter voorwiel los van de grond. “Zo...’n stuk” wijst Marianne. Tussen haar handen is het wel 40 cm. Marianne vertelde me later “ik stond te shaken. Dit kan niet!” Het losgekomen wiel zweeft boven de diepe geul. Uiteindelijk komen we boven nadat Marianne boven op de hoofdweg het verkeer even heeft stilgelegd. Ik kon immers niet stoppen. Dan zou ik niet meer weg komen. PPfffffffff. Teamwork!

De stad uit duurde lang. De stad is groot. Er is geen hoogbouw en maar 1 weg. Iedereen woont dus aan de weg. We rijden nog tot aan de lunch in de bergen en dan begint de afdaling. De Andes in Bolivia loopt van noord naar zuid. Aan de westkant heb je Chili (aan de Oceaan) en aan de oostkant de Amazone. Regenwoud, en daar terplekke vrijwel op zeeniveau.  Zijn de bergen woest, kaal en droog, het regenwoud daarentegen is nat, weelderig groen en vruchtbaar. We worden verrast door een typische tropische regenbui en je kunt je bijna niet voorstellen hoeveel water er in korte tijd uit de lucht valt. De regentijd hier is begonnen en we hopen dat de wegen redelijk blijven. Als we beneden zijn, in het Amazone-bassin, doemen de grote vlakten voor ons op. We komen door tal van kleine dorpen. Er wonen boeren hier. Koeien.

En veel. Duizenden stuks en honderden hectaren is hier geen uitzondering. Je ziet dat de boeren hier zelf stukken regenwoud “in cultuur” brengen. Ze branden het regenwoud af en proberen gras te krijgen voor hun dieren. Ach denk ik, als de lokale boeren dit doen om boterhammen te kunnen eten, dan vind ik dat zo erg nog niet. Anders ligt het, vind ik, als wij het doen: Voor onze schuttingen, kozijnen en koloniale meubelen. Nog maar te zwijgen over vernietiging van het regenwoud ten behoeve van mining (delfstoffen voor onze mobieltjes en accu’s voor elektrische auto’s), goudwinning of de teelt van soja omdat onze koeien zo nodig 45 liter melk per dag moeten geven. Begrijpelijk dat de lokale bevolking, en zeker de oorspronkelijke bevolking, hiertegen protesteert. Zij schieten er immers niks mee op. Zij worden er geen cent wijzer van. Integendeel: hen wordt de grond ontnomen. Op weg naar onze volgende bestemming, Trinidad, is de toestand van de weg wisselend. Het heeft geregend en dan moet je oppassen. We komen stukken tegen waar grote rotsblokken op de weg liggen.

Later, geheel onverwacht 4-baans asfalt en rotondes.. Maar geen kip op de weg. Op een hele dagzie je niet meer dan 20 auto's. Ook hier zijn de Chinezen weer flink aan de bak geweest. Vlak voor de stad houdt het asfalt op. Een brede piste met slechts een spoor. Het is wat modderig en ook iets drukker. Soms komt er een vrachtwagen en moet je uit het spoor. Met een personenauto of pick-up “deel” je het spoor en gaat de ene net iets meer aan de kant dan de andere. Met regen is deze weg echt slecht. Voor ons duikt een rivier op en we weten dat we met de pont moeten. En wat voor een. Geweldig. Het zijn drijvende bakken met wat balkhout en planken en een bootje met buitenboordmotor dat de boel in bedwang moet houden. Maar ja, we zullen de eerste niet zijn en alles lukt. We komen droog aan de overkant. Bij " video Veerpont op" en " pont af"  kun je ook nog wat bewegende plaatjes 

Pont af

We kamperen later op de dag op een familiecamping: Chuchini. Ze hebben ongeveer 100 hectare regenwoud in eigendom en doen aan natuurbescherming en -ontwikkeling. Om e.e.a. te kunnen bekostigen organiseren zij excursies. We besluiten om een dagje mee te gaan. In het regenwoud zijn veel kreken en rivieren. In de regentijd zijn de rivieren vaak de enige “wegen” waarover je het gebied kunt verlaten of verplaatsen. De gewone wegen zijn onder water gelopen. Onze plek is in de droge tijd over land te bereiken. Maar, niet makkelijk hoor. De eerste regenbuien waren al gevallen en dan wordt de weg, klei, bijna onbegaanbaar. Spekglad. Maar het lukte nog. Het groepje was gelukkig klein. Nog een Italiaanse die in Bolivia woont en werkt en een backpacker uit Australië. Onze gids  komt oorspronkelijk uit Zwitserland maar is met een Boliviaan getrouwd. We stappen in een bootje en het genieten kan beginnen.

De rivier is ongeveer 30 meter breed en de oevers zijn zwaar begroeid met bomen en struiken. Ik kan de soorten niet noemen maar regenwoud staat erom bekend dat die een enorme soortenrijkdom rijk is. We zien veel vogels, schildpadden en zelfs de roze dolfijn. Ook Capibara’s.

Dat dier is het grootste knaagdier ter wereld. Ongeveer zo groot als een flinke hond. Wel wat forser en korter. In dat opzicht lijkt’ie meer op een varken. De excursie duurt de hele dag. Onderweg ook veel kleine bootjes met  locals. Die gaan vissen of naar een volgend dorp. Ook grotere boten die vracht het binnenland inbrengen. Daar is eten genoeg. Denk aan aardappelen, mais, bonen, vis en vlees van de jacht. Maar geen Coca cola en bier. Daarvoor komen de schepen.

Die schepen zijn eigenlijk dorpen op zich. Omdat ze ook passagiers meenemen, is er overal handel. Iedereen moet immers eten. Dus “restaurantjes” en andere winkeltjes te kust en te keur op zo’n schip. Een vaarschema heeft zo’n schip niet. Het is de reder eraan gelegen zoveel mogelijk vracht mee te nemen op zowel de heen- als de terugreis en als je dan een dagje moet wachten, ach, zo gaat dat hier. Tsja, soms even vertraagt omdat de Kapitein dronken is. De 2e kapitein mag dan de reis niet voortzetten van de dronken Kapitein. Want die is immers de Kapitein!

De excursie wordt afgesloten met een boottochtje in de avond. Het is volle maan. 27 november. We zitten nog maar net in de boot als de gids de stuurman naar de oever dirigeert. Hij neemt een grote sprong naar de oever en duikt naar de grond. 2 tellen later zit’ie weer in de boot MET EEN KROKODIL IN ZIJN HANDEN. We weten niet wat we zien. 30 centimeter tussen mij en de krokodil. Hij heeft de kop vast tussen duim en wijs- en middelvinger. Hij is niet zo groot. Ongeveer anderhalve meter “maar al wel gevaarlijk” zegt’ie. Ik raak met beestje aan en niks glad of glibberig. Droog, zacht en lijkt echt op een handtas. En mooi! De figuren zijn regelmatig en de kleuren variëren van bruin, geel, groen en rood. Ik mag hem, oh nee, het is een meisje, haar ook even vasthouden.

Nou da’s best eng hoor. “wel genoeg druk met je vingers uitoefenen” zegt de gids, “anders denkt die dat die ontsnappen kan”. Oh ja. Ik ben blij als ik hem, nee haar, weer kan terug geven.  Niet voor te stellen hoe de gids in het donker waarneemt. Een paar keer dirigeert hij de stuurman naar de wal. Een slang. Later vraag ik hem hoe hij dit kan zien. "Niet zo moeilijk zegt’ie. Een slang heeft een andere kleur dan een tak, wortel of een liaan”. Oh ja, denk ik weer. Dat ik daar zelf niet aan gedacht heb! Als hij met zijn sterke zaklamp over het water schijnt zien we tientallen reflecterende oogjes: Krokodillen.

We leven gelukkig allebei nog. Voor jullie een fijne decembermaand en lieve groeten van ons.

Bert.