Lekker hangen in mien hangmatj (samenzang)

Het is half april en we zijn aangekomen in Panama. De weg loopt hier dood. En op het moment dat ik dit schrijf zitten we te 'wachten'. Nu zijn er beroerdere plekken om te wachten dan aan de Caribische kust....Maar we kunnen even niet verder en hebben deze route langs de kustlijn eraan vast geknoopt. De extra tijd in Panama zal ik toelichten. Panama grenst aan Colombia maar er is geen weg over land. De grens wordt zo'n 80 km breed over de hele lengte gevormd door de Darien Gap. Dat is een ondoordringbare jungle en moeras. Dus moet iedereen die verder wil in zuidelijke richting met het vliegtuig en de voertuigen met een container-/vrachtschip. En dat kost een paar centen!
De werkwijze is in grote lijnen als volgt: we prikken een datum en boeken een plaats op het schip voor onze bus en doen de aanbetaling. Je maakt dan gebruik van een boekingskantoor. Wij kozen voor "Overland Embassy". Zij weten hoe de hazen lopen en bieden erg goede service voor de verschepingen van je auto naar diverse windstreken. Dus ook naar Colombia, wat ongeveer een dag varen is. Dit eerste deel gaat on line. Kost altijd tijd en hoofdbrekens. Vervolgens zijn we (via via) naar Panama stad gereden waar het kantoor zit om de rest te betalen en afspraken te maken. Daarna de douane formaliteiten mbt de bus doen. Een dag auto en documenten bekijken en de volgende dag kunnen we de toestemming ophalen. Alles midden in de stad... file file, maken we dat ook weer 's mee. Het toestemmingsdocument is 8 dagen geldig.
Dan horen we dat de afvaart is vertraagd. Maar de datum dat we onze bus naar de haven moeten brengen is nog hetzelfde. Een paar dagen voor de afvaart moet de vracht opgesteld staan om geladen te worden. Kleinere auto's gaan in een container maar daar passen wij niet in.
We blijven op de camping van Overland Embassy tegenover hun kantoor. Erg handig. Het kantoor doet ons wat denken aan de sfeer die er hing bij Afriesj, de reisorganisatie waar Bert en later ook ik voor gewerkt hebben in Afrika.
Dan een email dat de afvaart voor de 3e keer is vertraagd, nu wordt de bus niet langer op 20 april in de haven verwacht  maar op 25 april en de afvaart is verzet naar 29 april.....
In eerste instantie: shit. We willen door. Het achterlaten van de bus en de overvaart is niet zonder risico's (inbraak, diefstal en vernieling komen voor bij auto's die niet in een afgesloten container staan) en we willen dit gedoe zo snel mogelijk achter ons hebben. 
We besluiten in ieder geval om de stad uit te gaan. Panamastad is ons wat te druk met veel hoge gebouwen en erg warm. Het Panamakanaal hebben we gezien, een immens kanaal waar zeeschepen doorheen cruisen. Maar voor mij was vooral het feit dat dit het Panamakanaal is, speciaal. Een uitzicht over de sluizen moet betaald worden door bijna 20 dollar pp af te tikken...Terwijl pensionadas van Panamese origine $ 1,50 betalen. Ik had niet goed gelezen en stond al klaar met een 5 dollar biljet.... Rechtsomkeert.

Omdat we dus een aantal dagen moeten wachten tot we onze bus kunnen afleveren, besluiten we het nuttige met het aangename te combineren en er weer op uit te trekken. De Caribische kust al lang niet meer bezocht (sinds Livingston in Guatamala) dus daar gaan we s flaneren. Zo'n 75 km vanaf Panamastad en we zitten in een andere wereld.

Lekker temperatuurtje van 30* met een windje erbij, zicht op het azuurblauwe....tja dat kun je met goed fatsoen eigenlijk geen 'wachten' noemen. Hoewel we deze noodzakelijk zure appel snel willen doorbijten om met een gerust hart de bus straks in Colombia weer in onze armen te kunnen sluiten.
Zodra we de bus afgeleverd hebben, kunnen we pas een vliegticket boeken, tot die tijd is niets zeker. Tot een jaar of 20 geleden ging er nog een veerboot voor passagiers naar en van Colombia. Maar smokkel van drugs en mensen leverde meer problemen dan profijt op en de dienst werd opgeheven. De Darien Gap is een gevaarlijk stukje wildernis waar allerlei illegale praktijken aan het daglicht worden onttrokken en waar rivaliserende bendes actief zijn.
Als de bus in de haven staat, zijn we dakloos en verblijven we voor de paar dagen, tot onze vlucht vertrekt, in een hotel (hospedaje) in Panamastad. Na het vliegtripje dat een dik uur duurt, zoeken we vervolgens in Cartagena (Colombia) onderdak en wachten we tot de bus aankomt en wordt vrijgegeven.
Zittend aan de kust in Panama zie ik de wereldkaart voor me die thuis oppe Woag in Neer aan de muur hing. Centraal Amerika maar vooral Panama was toen nog zoooooo ver weg. Het wormvormige land en haar beroemde kanaal spraken toen alleen nog maar in mijn verbeelding. En nu zijn we er gewoon!
Niet alleen het land loopt gevoelsmatig dood, ook de meeste wegen lopen hier dood. Je hebt de hoofdweg, de A1 zal ik maar zeggen: de carratera Panamericano. Deze carratera heeft diverse zijwegen maar je kunt geen of nauwelijks een rondje rijden. De zijweg loopt naar een eindpunt (de kust of een gebergte) en je moet dezelfde weg weer terug. Lekker simpel; eindje over de Panamericano rechtdoor rijden en de afslag nemen die ons leuk lijkt. Bijvoorbeeld naar Valle de Anton. Een dorp gebouwd in een krater van 6 km doorsnede. Bijzonder hoor, vooral als je er naar toe rijdt (je moet de berg op en af en komt in een grote kom terecht). En vooral toen we een wandeling hebben gemaakt naar de cerro Cara Iguana, op die kraterrand hadden we een prachtig uitzicht over het dorp in 'de vallei'. De naam Cara Iguana (sleeping Indian) komt uit de tijd dat de bevolking van de Guaymi Tribe tegen de Spanjaarden vocht. De legende gaat dat er toen een meisje Luba, leefde die verliefd werd op een Spanjaard, de vijand. Toen Yarav een lid van de stam dat ontdekte, doodde hij zichzelf omdat hijzelf verliefd op Luba was. Het meisje wilde haar stam niet verraden, raakte in paniek en verdwaalde in de bergen waar ze overleed. De top van deze berg doet denken, als je goed kijkt aan de vorm van een liggende vrouw: de slapende indiaanse. Bijna 15 km gelopen, geklauterd en over de geitepaadjes onze weg gezocht. Beetje met behulp van de eigen orientatie en met hulp van Osmand (onze navigatie app-vriend). De porien zijn ondertussen flink schoon maar toch kon een duik in het lauwe zwembad niet achterwege blijven bij thuiskomst. Ik word nog een waterrat en heb de bikini de laatste 25 jaar niet zoveel aangehad als de afgelopen paar weken! Zelf 's morgens een opfrisser, komt voor. Nog voor de koffie!

In de Valle de Anton stond een voortdurende wervelende wind of er een reuze ventilator boven hing. Lekker hoor die koelte want het is royaal boven de 30 graden maar voortdurende wind ben je na een dag of 2 wel moe. Dus gaan we verder. Onderweg nog even in de ankers want we komen in tegen overgestelde richting een duits koppel tegen die we al vaker hebben ontmoet. Eerdere contacten zijn steeds erg gezellig, dus even een praatje langs de kant van de weg. We zien elkaar weer in Panamastad. Zij maken de oversteek in een container een paar dagen eerder dan wij.

Het Panamakanaal is de grens tussen Centraal en Zuid Amerika. De landen lopen hier niet van noord naar zuid, zoals in onze europese perceptie maar vanaf Mexico liggen de landen visueel scheef. Dus de 'bovenkant' van het land is niet perse het noorden. Wat de orientatie soms op het verkeerde been zet; uuhhh de zon gaat toch onder in het westen? rijden we nu naar het zuiden? Wat een vaste patronen zitten er toch in het hoofd. 
Terugkijkend op Centraal Amerika: Guatamala, El Salvador, 1 dag Honduras, Nicaragua, Costa Rica en nu Panama zijn we erg enthousiast. Het was, evenals alle eerdere ervaringen deze reis trouwens, compleet onbekend terrein voor ons. We waren blij om met een nieuwe cultuur, die verder van de westerse afstaat, kennis te maken. Heerlijk onderdompelen in alles wat we tegenkomen en de geuren, kleuren en smaken te mogen beleven. De natuur was/ is overweldigend. Hoewel Costa Rica, waar ik hoge verwachtingen van had, misschien daarom wel, wat tegen viel. Echt alles wordt commercieel uitgebuit. Een boer met 3 koffiestruiken heeft een koffietour in de aanbieding. Of als je aan de rand van de jungle woont organiseer je een nachttour om kikkers te zien en wellicht een nachtdier. Het gebied ten zuiden maar vooral ten zuid oosten van de hoofdstad San Jose was nog enigszins vrij van de hausse aan toeristen en de bijbehorende industrie met zijn levensgrote reclameborden langs elke weg en dorpen vol souveniers.
Er zijn niet voor niks veel toeristen, de natuur is overweldigend! En het land maakt daar natuurlijk gebruik van, maar toch, mijmerden wij... kun je je doel voorbij schieten als het TE wordt. Dan gaan mensen misschien juist wegblijven omdat het over de top is.  
Onze eerste camping in Costa Rica meteen de eerste luiaard gezien. Lopend over een dikke tak, heel langzaam natuurlijk. Fascinerend, zo'n zachtaardige uitstraling. Nog nooit gezien. Ik ging de volgende dag weer kijken maar hij was vertrokken uit de boom... (lui?) Natuurlijk ook apen en prachtige vogels gespot, CR doet haar naam wel eer aan. Het eerste Nationale Park wat we bezochten, was Vulcan Tenorio. Waar onze keus op was gevallen omdat het toch op onze route lag. Camping Aurora in de buurt gevonden. Met bijzonder aardige uitbaters, leeg/ zonder andere gasten en met een prachtig uitzicht, ware het niet dat het bewolkt en regenachtig bleef.

Er zijn niet veel plekken om wild te kamperen. Veel land is prive, erg scheef of de plekken zijn te dicht bij de weg. Je kunt er niet vanaf. Direkt naast de weg begint het oerwoud. Volgende dag de 3 km naar het Parque Nacional gewandeld, berg op. Het bleef wat spetteren, regenjas aan. Tja niet voor niks is alles zo GROEN. Bij de entree, aan de kassa accepteerde men geen cash ... alleen betalen met een tarjeta (bankpas/creditkaart)! Ai dat is nou jammer na die wandeling hier naar toe en we wilden nu natuurlijk ook naar binnen. Bij de kassa werden we 'gered' door een aardig Spaans koppel die voor ons wilden betalen en wij hen cash geld konden geven. Dagen later zijn we hen nog tegengekomen op een camping. En bedankt.
Wat Tenorio vooral zo bijzonder maakt is de Rio Celeste (Hemelse Rivier) met zijn waanzinnige azuurblauwe kleur, de waterval maar vooral de plek waar de rivier het water van gewoon in turkoise tovert. Deze kleurverandering ontstaat op een punt (El Tenidor genoemd) waar 2 riviertjes samenkomen en waar het water vervolgens over een gesteente op de bodem stroomt dat van een bepaald type mineraal is. De turquoise kleur wordt nog versterkt door zuurstof en door reflectie van het zonlicht. Prachtig natuurfenomeen.

Wij het park in, te netjes aangeharkt zoals heel Costa Rica. Maar wel mooi, zoals heel Costa Rica. En iets te druk.
Ondanks dat hebben we hele mooie dingen in Costa Rica gezien. Zoals een wandeling in een nevelwoud. Slechts 1 % van de regenwouden is een nevelwoud. Een nevelwoud ligt tegen een helling en over het algemeen op een hoogte tussen de 1500 en 3000 meter. De warme lucht botst tegen de steile berghelling, stijgt en dan jawel! condenseert het vocht tot fijne druppeltjes. Dus hangt er voortdurend een soort mist die je op afstand al kan zien. Het woud deed zijn naam eer aan! Ook op afstand in het dal zie je de nevel prachtig hangen. Indrukwekkend. 

Wat ook op mijn verlanglijstje stond was een bezoek aan de hanging bridges in Mistico. Door dit junglegebied heen zijn diverse bruggen opgehangen zodat je niet alleen tussen maar ook boven de bomen loopt. Wat een uitzichten. Spectaculair om mee te maken en te genieten van het perspectief. Echt kolossaal zijn de bomen, soms qua omvang en vaak qua hoogte of met een immense kruin als een uit de kluiten gewassen broccoli. Alle tinten groen, meer dan je kunt bedenken. En hier en daar een prachtige vogel. Zoals de toekan! Helaas niet de nationale vogel gespot: de quetzal. 

Daarna de drukte uit en langs het meer Arenal gereden over een B weg. Van te voren even geinformeerd of dat deze kortere weg naar onze volgende bestemming berijdbaar was. Avontuur, deze onverharde slingerweg door rivieren in de jungle. Zie filmpje.
We hebben de hoofdstad links laten liggen en zijn naar de kust gereden. Heerlijk een paar dagen genoten van het uitzicht. Zoals het "hoort": blauwe zee, wit strand en palmbomen. Wandelen langs de kustlijn en af en toe een duik om af te koelen. Dat was het plan tot ik bij de eerste 'duik' in mijn voet werd gebeten/ gestoken. Ik zag sterren zo'n zeer deed het. Ff bijkomen op het droge en terug naar de bus. Het duurde tot in de namiddag dat de pijn zakte. Bleek een stingray te zijn....ervaring rijker. 
Verderop aan de kust bij Marina Balena heeft de kust de vorm van een reusachtige walvisstaart. Bij vloed onder water. Dus bij eb erover heen gewandeld. Dan zou een drone mooi zijn, want uit de lucht zit dit natuurwonder er prachtig uit. En in het paarseizoen komen de walvissen juist naar deze plek. Nu niet. Weer zo'n wondertje van moeder Natuur.

Terug de bergen in om af te koelen. Naar de Terraba community gereden waar een Centro Etno Touristico was. Een indiginous gemeenschap. Of te wel, de oorspronkelijke bewoners. Jeffrey runde de camping annex vakantiehutten verhuur "El Descanso". Met een prachtige muurschildering op de overdekte palapa. Dol ben ik op de vele muurschilderingen die je overal ziet.

Kleurenpracht en meestal afbeeldingen met een verhaal. We hebben nog gegeten bij de moeder van Jeffrey, een streekgerecht: rijst met bonen en gehaktprut. Niets speciaals maar gezellig bij moeder in de keuken met een heerlijke limoenlimonade om de dorst te lessen. 's Nachts bijna weggespoeld, de forse regenbui kletterde op het dak zodat het spul wat nog buiten stond doorweekt was.
Hier en daar zien we wel wat dieren, niet veel. Onze eerste miereneter gezien langs de weg en, nooit van gehoord; neusbeertjes. En Niki's (in plaatselijke taal), te omschrijven als een marmotachtig hondje. En veel vlinders, waarvan de hele grote blauwe erg bijzonder en fraai zijn. Natuurlijk vogels. Helaas blijkt de identificatie app (BirdNET) niet erg behulpzaam. Werkt niet zonder GSM bereik of Wifi. Soms zoek ik ze later op als ik wel bereik heb.
Laatste stuk in Costa Rica, in het unieke gebied Amistad, wat grensoverschrijdend groot is, dus ook in Panama ligt en een beschermde status heeft. Het is grotendeels onbegaanbaar, geen paden of wegen. Wel bergen, ruig en jungle. Een wandeling gemaakt naar een waterval en de nacht doorgebracht aan de rand van het natuurgebied. Op een berg bij een restaurant met een enorm uitzicht. Als je de maaltijd in het restaurant gebruikte kon je gratis overnachten. Dat was geen straf! Mmmmm een heerlijke berg op mijn bord met een bodem van taco's, erop bonenprut, paar stukjes mals vlees, uien, paprika, sla en kaas erover. Mij hoor je niet klagen. Gouden plekje weer gevonden.
De weg ernaar toe, de berg op was trouwens ook prachtig en ruig. Met als summum de brug... de brug over de rivier lag niet meer op z'n staanders maar er naast en de weg had zich dus 'verplaatst'. De afrit was zodoende nogal steil, de brug erg smal zo. Maar een lokale mijnheer die langs kwam zei dat het kon. Ik uit de auto (ppfff mazzel) om deze actie te filmen. De Afrika ervaringen van Bert komen goed van pas en gas erop aan de overkant waar het pad weer omhoog leidde. Het filmpje staat op de pagina.

Op 2e paasdag de grens met Panama overgestoken. Dat wordt ondertussen een gewone onderbreking na alle grenzen die we nu in korte tijd gepasseerd zijn. Half februari de grens Mexico- Guatamala en nu half april 5 grenzen verder. En bijna ....de volgende meest complexe grens met Colombia.
Panama heeft een hoge levensstandaard. Costa Rica zat al flink in de lift in vergelijking sinds de VS, maar hier kun je aan alles zien dat er meer welvaart is. Hoewel er nog gaten in de wegen zitten en opvallend vaak putdeksels ontbreken.... Levensgevaarlijk zou je denken maar zowel op een soort van stoep als op de rijweg, IS het gat er gewoon. Ook in de hoofdstad met haar wolkenkrabbers. De supermarkten zijn Europees geprijsd met een enorm assortiment. Hoewel yoghurt is nog steeds nauwelijks verkrijgbaar en de appels zijn vaak erg duur. Hier groeien mango's in verschillende soorten en maten. Mmmm lekkerste vrucht die er is. En hier groeit koffie, die is tegen verwachting in niet super goedkoop maar wel van een heerlijk soort. En we betalen hier weer met amerikaanse dollars (biljetten). Het muntgeld is Balboa (panamees geld).
De welvaart weerspiegelt zich ook in de hoeveelheid magere zwerfhonden en magere werkpaarden. In eerdere landen overvloedig aanwezig en nu zien we glanzende dieren waarvan de ribben niet meer te zien zijn. Ook in aantal veel minder overvloedig aanwezig en worden de paarden niet meer ingezet voor werk maar om ergens te komen. De huizen kleurrijk, vaker van steen en vaker met versieringen. Terwijl de mensen geen plaatselijke kledingdracht meer dragen. Nog steeds veel hangmatten. Binnen en buiten.
Nu dus aan de Caribische zee, rustig "wachten". Geen nieuws is goed nieuws. Blog schrijven. Vanavond natuurlijk een visje op het vuur en zelfgebakken brood met een panamees biertje. Wij komen onze tijd wel door!

Een paar dagen later.
We zitten weer in Panamastad en de bus is gedropt en staat in de haven. Eerste etappe geslaagd. We hebben de hele inboedel onder het bed gestouwd en onder het bankje. Die 2 ruimtes dicht geschroefd. Kale, lege bus.
Gezamenlijk met nog een paar overlanders het haventerrein op. Een sluis door en opgesteld tussen de containers waar officials en de drugshond hun werk deden.
De afgelopen weken, eigenlijk sinds we in Panama waren, stond deze overtocht centraal. Een belangrijke stap om verder te kunnen, zuidwaarts. Op weg naar Colombia. Zoals het er nu naar uitziet, vertrekt de boot volgens schema, op 29 april komt hij na een dagje varen aan in Cartegena.
Blijft spannend, uit handen geven, vertrouwen en afwachten tot we weer kunnen gaan! Je stapt uit, de sleutels steken nog in het contactslot en je loopt weg.....
Hotel in Panamastad is oke, met zwembad op het dak.

En een leuk stuk van de oude stad verkend met volop koloniale gebouwen en handel op straat. "Even" naar de kapper, voor een echt Panamees kapsel (foto is voor de metamorfose). 

Zoals dat gaat in grote steden over de wereld, ook regelmatig een zwervend type, met bivak in een portiek, onder de bomen al dan niet flink in de war. Gelukkig is de temperatuur in het voordeel voor een zwervend bestaan in dit deel van de wereld.
Wij staan er beter voor, hebben meer geluk in het leven en slaan ons volgende bivak op in Cartagena. We vliegen morgen, woensdag de Darien Gap over. En ruilen onze hostel/ hotel weer erg graag in voor ons eigen bed.

Maar nu de trap af naar kamer 119 en laten we het dakterras en de lichtjes over Panamastad achter ons. Welterusten ook van Bert.