Ik zag 2 beren.....

“SSttop!!!” roept Marianne. :“Ik zie een beer. Daar op het gazon”, terwijl ze verschikt uit haar stoel omhoog veert. Vol in de remmen en achteruit. En ja hoor. Een zwarte beer met twee jongen. Prachtig was het. Die 2 kleintjes keken, als kinderen dat ook kunnen doen, “om een hoekje”, snel en dan wegwezen. Even later weer 1. Die was aan het drinken uit een kreek. Oh ja, alleen dat woord al. Ik ken het woord kreek als meester Uyterlinde op de lagere school voorlas. Bijna dagelijks wel. De laatste 10 minuten van de dag. En een kreek, hier creek, zo begreep ik, is geen sloot. Nee, het is een prachtig meanderende kruising tussen een riviertje, een beek en een sloot. Met veel groen, eendenkroos en waterplanten en ontoegankelijke oevers. En het klopt Meester: het ziet er echt zo uit.

Een paar dagen later hebben we met een bootje vanuit Honey Harbour Beausoleil Island bezocht Op het eiland rijden geen auto´s en je kunt er prachtig wandelen. Met de watertaxi heen en op het einde van de dag weer terug.  Het is 1 van de 11000 (!) eilanden in Georgian Bay. Het gebied ligt op de grens van het Canadese schild. Dat Canadese Schild, het noorden van Ontario, omvat bijna 2/3 van de provincie en bestaat uit afgevlakte rotsen en duizenden meren. Niks anders. Alleen meren en rotsen. Adembenemend mooi om in te reizen.

Toen we enkele jaren geleden ons een voorstelling probeerden te maken van deze reis stond het voor mij wel vast dat, mochten we in Canada komen, ik daar mijn nichten wilde gaan opzoeken. Kinderen van een zus van mijn vader. Hun ouders zijn, zoals vele Nederlanders, in de jaren 50 naar Canada geëmigreerd. In Nederland zagen ze niet hun toekomst. We hebben met aardig wat Nederlanders gesproken die destijds zijn geëmigreerd. Een aantal keren spraken we ze bij de auto, waar we werden opgewacht,  als we terugkwamen na het boodschappen doen. Ze herkenden het nummerbord en de NL. Wilde men voor immigratie in aanmerking komen dan moest je, in de meeste gevallen als vader van een gezin, een baan hebben in Canada, een sponsor (kon een kennis zijn of een familielid, in ieder geval iemand die de taal sprak en je hielp bij het thuis geraken in Canada, en een som geld op je bankrekening. Het bezoek aan mijn nichten was geweldig. De laatste keer dat ik ze zag, en dat zij in Nederland waren, was in 1967. Ik was toen 9, zij waren 8 en 16 jaar. Herinneringen aan dat bezoek ophalen was erg leuk. Ik had wat foto’s op de laptop van familie, neven en nichten en zij natuurlijk foto’s van hun ouders en jeugd. Maar wel of niet lang niet gezien: de familieband, de verwantschap, die voel je en is sterk. We zijn, hoewel we ons bezoek niet hadden aangekondigd en gewoon op de stoep stonden en aanbelden, erg gastvrij ontvangen en verwend. We hebben samen de omgeving verkend, en hebben gedurende een dag of 4 een prachtige inkijk gekregen in het leven van Canadezen.

Maar het is ook vermoeiend. Mijn nichtjes spreken geen Nederlands meer, hun partners al helemaal niet en die wil je natuurlijk toch bij de gesprekken betrekken. Je spreekt dan de hele dag een andere taal en bent ’s avonds bekaf. De dagen daarna hebben we op een rustige plek doorgebracht om alles te laten bezinken. We vonden een prachtige plek op het schiereiland in Lake Huron: Bruce Peninsula. Lake Huron is een van de Grote Meren in Canada. Lake Ontario en Lake Superior zijn de andere. We spreken dan over meren die elk anderhalf tot 2 keer ZO GROOT ZIJN ALS NEDERLAND. Het schiereiland waar wij waren kenmerkt zich door prachtige kalksteen formaties die door de eeuwen (miljoenen jaren) heen door de zee zijn uitgesleten. Ook hier weer flink gewandeld, door spleten gekropen en tegen rotswanden opgeklauterd. We liepen onder langs een overhellende rots;

zo groot en zo machtig dat ik dacht “als hier net nou maar niet, terwijl wij eronder lopen, een stukje vanaf breekt…. De tocht was duizelingwekkend, soms onheilspellend maar ontegenzeggelijk van een ongekende schoonheid (1: Uit: T. Bakens, Sao Martinho de Antas e Paradelade Guiaes.) Misschien wel het mooist wat ik in mijn leven heb gezien.

Over het gebied hier, dat van de Grote Meren is nog wel wat te vertellen. Door de invloed van de Grote Meren, de grote watermassa op het klimaat zijn hier plekken waar het lukt om warmte-minnende gewassen zoals tomaten, paprika, aubergine etc. buiten op het veld te telen. Verder zie je veel sojabonen en mais. De mais wordt hier hoofdzakelijk geteeld voor de Ethanol. Slechts een paar procent is voor de  koeien. Er wordt plm. 30 % ethanol bij de brandstof gemengd. Je ziet hier grote koeien-boeren. Meer dan 1000 melkkoeien is geen uitzondering. Veel Nederlanders hoor. Hun erven puilen uit van de machines: trekkers, vrachtwagens, kranen, shovels, hooi- en akkerbouwmachines etc. De melkkoeien komen niet buiten. Vandaag kwamen we langs een plek waar wel 200 kalverboxen buiten op een rij stonden.

Verder naar het zuiden. Een maand of wat geleden spraken we op een camping andere overlanders. We raakten aan de praat over de Amish. De Amish zijn een religieuze groep met wortels in Zwitserland. Ze zijn streng in de leer, dragen sobere kleding, hebben geen elektriciteit, gebruiken geen machines op rubberbanden maar zijn wel middel-grote boeren. Ze werken met paarden.

Nog steeds, hetzij wel steeds minder. Kijk maar eens op You Tube. Amisch in de maisoogst Je weet niet wat je ziet. Een 8-span voor een maiskneuzer en daarnaast nog een meerspan voor de silage-wagen. We hebben zowat een hele dag in de regio rondgefietst  op zoek naar de boeren die nog met hun paarden op het land aan het werk waren. Het was immers tijd om de mais te oogsten. We hadden niet veel geluk; een aantal trekpaarden in de wei, een enkele aanspanning en ingespannen paarden die stonden te wachten op hun baas om aan het werk te gaan. Deze groep kent intussen ook veel afsplitsingen en door de tijd heen tref je in de regio’s waar deze mensen wonen soms wel 3 verschillende kerken, elk met eigen opvattingen, in 1 dorp aan. De groep waarnaar wij verwezen werden waren verwant aan de Amish: de Menonieten. Wonen over de hele wereld. Een van de voormannen was een Fries: Menno Simons. We hebben het dan over het jaar 1550. De tijd van de Reformatie. In Nederland is heden ten dage de Doopsgezinde Gemeenschap een aftakking. Ook deze groep leeft sober en vergelijkbaar met de Amish. Een ook hier weer vele afsplitsingen. Omdat Verschillende “Groepen” geen auto hebben, in de regio wonen en op zondag vieringen hebben, zie je in de ochtend overal vandaan de mensen met paard en koets naar de kerk gaan.

De handel wordt vast gebonden aan een lang touw en alles wacht tot de viering voorbij is. Prachtig om te zien. Die aanblik samen met het gezang uit de kerk doet je verstillen. De Menonieten willen niet graag gefotografeerd worden. Daarvoor hadden we respect en hebben slechts enkele foto’s -zonder mensen- op grote afstand genomen. In het dorp st. Jacobs hebben we een rondleiding gehad in het Menonieten Museum en info-center. Steve Martin was de gids, kon goed vertellen en vertelde veel over de geschiedenis en het heden. Hij en zijn vrouw Rose nodigden ons om uit te overnachten op zijn bedrijf en we zijn daar enkele dagen gebleven. Op de parking aan de rand van de appel boomgaard. We werden zelfs uitgenodigd voor Supper, het avondeten en ook daar weer gastvrijheid en belangstelling voor elkaar. Al deze mensen geef je echt een dikke knuffel als je weggaat. Eerder vertelde ik al dat er binnen de Menonieten gemeenschap veel afsplitsingen bestaan. Naast boeren heb je ook handelaren, machinebouwers en tuigenmakers bijvoorbeeld. Onderweg zijn we nog gestopt bij een landbouwmechanisatiebedrijf voor machines voor paardentractie. Modern hoor.  Onze gids van het Museum, Steve had wel een auto: een zwarte. Dat moet. Hij was fruitteler en had samen met zijn familie een enorm appelen-bedrijf. Meer dan 800 (!) hectare (in eigendom of waarvan werd aangeleverd) verdeeld over heel Zuid Ontario. Ze hebben eigen vrachtwagens en een enorme verpakkings- en distributielijn in 2-ploegendienst voor hun fruit. En waar in Nederland de Polen, Bulgaren etc. in deze branche werken, werker hier mensen uit Jamaica, Costa Rica en de Dominicaanse republiek in de appeloogst en de verwerking er van. Je vindt het fruit in heel Canada: Martin’s Fruit Family. En wij mochten er gewoon van de bomen plukken waartussen we stonden! “Help yourself. As much as you want”.

We hadden de smaak te pakken en wilden eigenlijk nog meer Menonieten ontmoeten. Maar de gemeenschap is gesloten en zomaar aanspreken valt niet mee. Maar we hadden “geluk”. Op het einde van de dag, het was zondag, zochten we een kampplek. Daar aangekomen stond en een koets,

buggy hier genaamd van een familie die waarschijnlijk hun vrije zondagmiddag aan de rivier doorbracht. We zagen kinderen spelen in traditionele kleding, lange rokken en hoofddoeken en hun vader en moeder waren er ook. Mevrouw ook een lange rok en hoofddoek, meneer zwart gekleed met een nette stro-hoed en een oogverblindend wit overhemd met bretels. Hun paarden stonden ergens vastgebonden aan een boom. We hadden een stukje gelopen en bij terugkomst zagen we dat een van de paarden niet langer aangebonden stond. Een prachtige kans natuurlijk dat te gaan melden en daarmee het gesprek aan te knopen. En dat lukte. Het praten hield niet op. Wederzijdse belangstelling. Wij waren nieuwsgierig, maar zij ook. Later kwamen er nog 2 mannen bij en we hadden een prachtige middag. Hij vertelde over zijn werk. Hij was “small farmer”, had plm. 80 vleeskoeien en woonde een stukje verderop. Hij vertelde over de hooibouw en over de school van zijn kinderen. De Mennonieten hebben eigen scholen en kinderen gaan tot hun 14e naar school. De meeste gaan daarna bij hun ouders in het bedrijf werken. Doorstuderen komt ook voor. Hij wilde ook wel graag een keer naar Nederland maar, wijzend naar zijn kinderen, zat dat er voorlopig nog niet in.

Zo langzamerhand zouden we afscheid gaan nemen van Canada. Maar voor het zo ver was kregen we nog een adres van een schoonzus van mij. Haar nicht, generatiegenoot, woont in een dorp waar wij in de buurt zouden komen en we konden gerust langs gaan. Dat hebben we dan ook gedaan en geen seconde spijt van gehad. “Jullie kunnen net zo lang blijven als je wilt” was het eerste dat Helene ons vertelde. We konden onze bus parkeren op de drive way ( de oprit), en voor we het wisten zaten we aan de koffie en ook hier Supper. De volgende dag hebben ze ons de omgeving laten zien en hebben we ook hier weer afscheid genomen van lieve mensen. Baie dankie. Tijdens zo’n ontmoeting blijkt dat er veel overeenkomsten zijn tussen Canada en Nederland en de manier waarop mensen leven en dingen ervaren. En ook de wijze waarop de verschillende Regeringen zaken aanpakken. Tijdens de Corona crisis bijvoorbeeld werden in Canada vrijwel precies dezelfde maatregelen genomen als in Nederland. Denk dan aan de winkelsluitingen, de ouderen die ’s ochtends vroeg hun boodschappen konden doen, winkelen op afspraak, de beperkingen voor de contactberoepen enz. Maar ook pensioenleeftijd en de sterk oplopende prijzen op dit moment. Ook zou ik hier als bewindvoerder een flinke boterham kunnen verdienen. De schuldensituatie en de wijze waarop de schulden zijn ontstaan en hoe men daarin is terechtgekomen is identiek aan Nederland. Hier ook sterk stijgende prijzen en personeelstekorten in de horeca, op de vliegvelden en in winkels. 

Dan op naar de Verenigde Staten. Helene en Peter hadden ons gewezen op een piepkleine grensovergang. Je vaart dan met de pont de rivier over, aan de overkant is de douane. Doen we.

We gingen ervan uit dat e.e.a. wel met enig gedoe gepaard zou gaan. Amerikanen zijn bang dat je wilt blijven. Vragen die doorgaans worden gesteld zijn: wat kom je doen, heb je een huis in Nederland, heb je kinderen, geld op je bankrekening etc. Maar ja, wij zijn intussen ouwe mensen dus -laat die bejaarden lekker rijen- het verliep allemaal erg soepel. Stempel in je  paspoort, wat is het doel van je reis, een foto en vingerafdrukken van alle 10 (!) je vingers. Klaar is kees en rijden maar. En zo reden we ineens in de VS. Raar hoor.

We zijn nu 2 dagen hier en gister, 26 september, was leuk: Je weet, ik loop veel op klompen. Hier niet zo veel hoor. ’s Avonds en ’s nachts als ik eruit moet om te piesen. Maar, over eentje was ik met de auto overheen gereden. En daar kunnen ze niet tegen. Heb hem gerepareerd met Duck tape en dat werkt nog wel. Maar steeds minder. En je weet, als je iets niet meer met Duck tape kunt repareren is het pas echt kapot. Ik zocht eigenlijk nieuwe klompen. Maar waar vind je die in Canada of de VS... Nu wil het dat rond 1900 een groot aantal Nederlanders naar een bepaalde plek in de VS zijn geëmigreerd. Het is in het oosten van de Staat Michigan. De stad heet Holland en er omheen liggen dorpen met de namen Vriesland, Zutphen en Zeeland en nog veel meer.

En daar is van alles Hollands te zien. Ook nu nog. Folklore, molens, tulpen, een Nederlands dorp, Delfts blauw en…een klompenmakerij (klompen worden geïmporteerd uit Nederland vertelde meneer me). Maar ik heb wel mooi nieuwe klompen.

We hebben er maar 475 kilometer voor hoeven omrijden.

Vandaag tot slot, zijn we uitgekomen bij een mooie plek: Sleeping Bears Lake Shore Parc.

Zand, zand en nog eens zand.

Het leek de Sahara wel. Hoge zandduinen en een prachtig zandstrand. Morgen maar eens verkennen. Trouwens, het is hier hondenweer. Ook echt Hollands. Maar het wordt weer beter. Morgen weer een zonnetje. En mocht je wat hebben gelezen over de orkaan die vorige week over Canada is getrokken? We waren 2 maanden geleden precies in dat gebied. Nu waren we er meer dan 900 km. vandaan. We kregen wel een waarschuwing voor “Thunderstorm” op de telefoon. Maar die trok over.  De app uit Nederland werkt hier dus ook.

Tot de volgende keer. Veel groeten van ons.